Aanleiding
De Kenniswerkplaats Leefbare Wijken zet deze call uit omdat uit verschillende recente onderzoeken in Rotterdam, en met name op Rotterdam Zuid, blijkt dat jongeren zich nog altijd onveilig voelen in de buitenruimte. Dit heeft enerzijds te maken met de fysieke inrichting van en de voorzieningen in de buitenruimte, die sterk masculien is, waardoor vrouwen zich er minder welkom en veilig in voelen (Doff & Snel, 2022), onder andere door het stimuleren van jongensactiviteiten in de buitenruimte (zoals sporttoestellen), oncomfortabel zitmeubilair (Steijn, 2016) en mannelijke straatnamen (Women’s Health East, 2021).
Anderzijds het heeft ook te maken met seksuele straatintimidatie, die ondanks een gerichte aanpak sinds 2016, nauwelijks is afgenomen in Rotterdam (Fischer & Vanderveen, 2021). Het onderzoek naar de evaluatie van deze aanpak richtte zich op vrouwen van 18+, maar zij gaven vaak aan dat er juist meer aandacht moet zijn voor vrouwen tussen de 12 en 18 jaar. Gevoelens van onveiligheid door verschillende groepen kunnen elkaar ook versterken. Waar jongens zich onveilig voelen wegens geweld of criminaliteit, geldt dit voor meiden vooral voor seksueel geweld. Aangezien jongens zich voornamelijk in groepen bewegen om hun eigen veiligheidsgevoel te vergroten, ervaren meiden dit juist als extra bedreigend (Visser et al., 2017).
In een Living Lab Systematic barriers to movement in adolescence (georganiseerd door de TU Delft en Hogeschool Rotterdam, als onderdeel van het SPRING onderzoeksprogramma gefinancierd door het Resilient Delta initiatief), komen onderzoekers tot de conclusie dat meiden in de adolescentie in hun vrijetijdsbesteding vaak de buitenruimte vermijden, omdat ze liever ongezien blijven. Middels dans en filmmontage verkent dit Living Lab de mogelijkheden om deze meiden wel in de buitenruimte te gaan laten bewegen, ter stimulering van een gezonde leefstijl.
Aan de veiligheidsbeleving van adolescente meiden in de buitenruimte is ook wat te doen. Te denken valt aan het betrekken van meiden uit deze leeftijdsgroep bij de inrichting van de buitenruimte en placemaking activiteiten, het inzetten van smartphones en social media om gevoelens van veiligheid te vergroten (Hardley & Richardson, 2021) of bijvoorbeeld door het aanstellen van vertrouwenspersonen in de wijk. Op dit moment doen al veel jongerenwerkers (JOZ, TOS), buurtvaders of andere vertrouwenspersonen, een ronde door de wijk om jongeren een veiliger gevoel te geven.
Onderzoeksvraag en -aanpak
Met deze onderzoeksuitvraag wil de Kenniswerkplaats Leefbare Wijken verkennen hoe gerichte interventies (sociaal en fysiek) kunnen bijdragen aan een verhoogde veiligheidsbeleving van vrouwen in de leeftijd van 12-18 jaar. Interesse gaat vooral uit naar Rotterdamse wijken waarin de kloof tussen objectieve en subjectieve veiligheid het grootst is en/of veiligheidsbeleving wordt genoemd in de wjjkactieplannen.
Deelvragen zijn:
- Wat zijn negatieve en positieve factoren die bijdragen aan het gevoel van veiligheid in de buitenruimte van vrouwen uit de leeftijdscategorie 12-18 jaar (literatuurstudie en kwalitatief onderzoek middels interviews doelgroep en ouders) in Rotterdamse wijken?
- Op welke manier kunnen (gemeentelijk) beleid en interventies (sociaal en fysiek) de veiligheidsbeleving van deze groep verbeteren?
- Welke invloed heeft dit beleid en deze interventies mogelijk op de veiligheidsbeleving van de huidige (vooral mannelijke) gebruikers van de buitenruimte?
Graag stimuleren we dat deze onderzoeksvragen multi- en transdisciplinair worden opgepakt, dus vanuit verschillende expertises en (beleids/onderzoeks)domeinen. Ook zien we graag dat het onderzoek participatief, in nauwe samenwerking met de doelgroep zelf (meiden in de adolescentie en hun ouders) tot stand komt en wordt uitgevoerd. Onderzoek dat voortbouwt op lopend onderzoek is een pré. We vinden het een pluspunt als het onderzoek resulteert in handreikingen voor ambtenaren die hen in staat stelt zelf onderzoek te doen naar de veiligheidsbeleving van jongeren.
Praktisch
Voor dit onderzoek is een budget beschikbaar van € 30.000,- excl. BTW.
Geïnteresseerden kunnen een kort onderzoeksvoorstel (maximaal drie A4) indienen. Om geïnteresseerden tegemoet te komen in het aangaan van een samenwerking met elkaar, hebben we de uiterste datum voor het aanleveren van een voorstel verzet van 28 februari naar 21 maart. De voorstellen worden beoordeeld door leden van de Kenniswerkplaats Leefbare Wijken en de gemeente Rotterdam. Ieder voorstel dient in ieder geval een heldere vraagstelling, onderzoeksaanpak, begroting en beoogde doorlooptijd te bevatten.
Voor meer informatie
Voor vragen over deze onderzoeksuitvraag kan contact worden opgenomen met de coördinatoren van de Kenniswerkplaats Leefbare Wijken (Vivian Visser en Beitske Boonstra) via leefbaarheid@essb.eur.nl.
Literatuur
Doff, W. & Snel, E. (2022) Gedeelde ruimte op Zuid: Hoe verschillende sociale groepen de stad gebruiken, beleven en waarderen. Rotterdam: Kenniswerkplaats Leefbare Wijken
Fischer, T. & Vanderveen, G. (2021) Seksuele Straatintimidatie in Rotterdam 2016-2020: Ervaringen, Aanpak en Ontwikkelingen. Rotterdam: Kenniswerkplaats Leefbare Wijken
Hardley, J. & Richardson, I. (2021) Mistrust of the City at Night: Networked Connectivity and Embodied Perceptions of Risk and Safety. Australian Feminist Studies, 36(107), 65-81
Van Steijn, A. (2016). Pleidooi voor een genderspecifiek beleid bij de inrichting van de openbare ruimte.
Tilburg: Goede Speelprojecten
Visser, K., Sichling, F. & Chaskin, R.J. (2017). Hot times, hot places. Youth’s risk perceptions and riskmanagement in Chicago & Rotterdam. Journal of Youth Studies, 20(6), 763-799.
Women’s Health East (2021). Creating Safe and Inclusive Public Spaces for Women. Melbourne: WHE